Dit jaar nodigde Ultradent Products tijdens de IDS in Keulen belangstellende tandartsen uit om deel te nemen aan exclusieve sessies met experts. Tijdens deze sessies kwam telkens een specifiek onderwerp aan de orde, konden de deelnemers van gedachten wisselen met onze productexperts en informatie krijgen over behandelprotocollen en de nieuwste producten. In een ontspannen sfeer en onder het genot van een hapje en een drankje konden de deelnemers ook vragen stellen over de professionele toepassing en praktische ervaring opdoen met de besproken producten.

Dr. Rafael Beolchi uit Sao Paulo/Brazilië nam het initiatief voor deze serie. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in esthetische tandheelkunde en staat internationaal bekend om zijn lezingen en educatieve activiteiten op dit gebied. Zijn sessie luidde dan ook ‘Esthetische tandheelkunde met directe composieten: gemakkelijker dan u denkt!’.

[gallery ids="178,177,180" type="rectangular"]

Aan de hand van de universele composiet Mosaic^TM legde dr. Beolchi uit waarom een opbouw in lagen zorgt voor natuurlijkere restauraties. In de eerste plaats worden voor opaciteit en translucentie verschillende kleurenschalen gebruikt.

De opake dentinekleuren, die de uiteindelijke kleur van de restauratie bepalen, zijn gebaseerd op de VITA-kleuren (A1, A2, A3).

De zes translucente glazuurkleuren, die verantwoordelijk zijn voor de helderheid van de restauratie, zijn niet gebaseerd op de VITA-kleurenschaal. De translucente kleuren kunnen worden onderverdeeld in twee groepen van elk drie kleuren. Hiervan zijn wit, neutraal en grijs het belangrijkst voor de moderne esthetische tandheelkunde. Wit en neutraal worden bijvoorbeeld vaak gebruikt voor gebleekte gebitselementen in kleur A1 of bij jongere mensen. Oudere mensen hebben vaak een iets donkerder gebit (A3-A4). Hiervoor is een grijzere glazuurkleur ideaal.

De andere glazuurkleuren (geelachtig, transparant en roodachtig) worden vaak effectkleuren genoemd. Deze worden vooral gebruikt voor incisale restauraties. In sommige gevallen kan geel ook worden gebruikt als laatste laag.

Ultradent Products gebruikt deze zogenaamde achromatische techniek al jaren. De techniek is ooit bedacht door prof. Lorenzo Vannini en houdt in dat de glazuurkleuren zich niet richten naar de VITA-kleuren. Als bijvoorbeeld voor een klinische casus dentinekleur A1 nodig is, kan de tandarts het betreffende gebitselement met behulp van glazuurkleuren een subtiel witte, neutrale of grijze helderheid geven, afhankelijk van de leeftijd van de patiënt.

De beheersing van alle aspecten van helderheid is een cruciaal element binnen de restauratieve tandheelkunde. Het is belangrijk om te beseffen dat restauraties niet alleen afhankelijk zijn van dentinekleuren en VITA-kleuren. De sleutel tot mooie, natuurlijk overkomende resultaten is het vinden van een uitgekiende balans tussen de opaciteit van het dentine en de translucentie van het glazuur. Wie dat punt negeert, krijgt te maken met restauraties die niet voldoen, doordat ze in mindere of meerdere mate als zodanig herkenbaar blijven, in plaats van over te komen als natuurlijke gebitselementen.

Ultradent Products ontwikkelt zijn composietmaterialen al tijden op basis van dit concept. Ons meest recente product, de universele composiet Mosaic, vormt daarop geen uitzondering en is ontwikkeld om op een gemakkelijke manier te voldoen aan alle genoemde eisen. Mosaic is heel gemakkelijk te gebruiken, zowel voor restauraties in het front als de zijdelingse delen. Er is vrijwel geen andere composiet verkrijgbaar die voor beide indicaties beschikt over de ideale verdelings- en vormgevingseigenschappen.

Verder behoudt Mosaic heel lang zijn glans, aanzienlijk langer dan gemiddeld. Meestal moeten composietmaterialen van tijd tot tijd worden gepolijst. Bij Mosaic blijft de glans van het materiaal duidelijk langer behouden.

De kleurensleutel van Mosaic is gemaakt van composiet, waardoor de uiteindelijke kleur van de restauratie snel, gemakkelijk en nauwkeurig kan worden bepaald. De ene kant van de kleurensleutel bestaat uit de composiet zelf. Aan de andere kant is de composiet voorzien van een laag neutraal glazuurmateriaal, zodat goed te zien is hoe het translucentieconcept werkt. Mosaic wordt geleverd als ‘single dose’ of in spuiten die speciaal zijn ontworpen om de kans op contaminatie te verminderen.

Tot besluit vertelde dr. Beolchi dat Mosaic zijn favoriete materiaal is vanwege de universele bruikbaarheid, gemakkelijke hantering en betrouwbare materiaaleigenschappen.

Vragen en antwoorden:

V: Kan de composiet worden afgedekt met verschillende lagen dentinekleuren?

A: Ja, dat is mogelijk en hangt een beetje af van de oorspronkelijke kleur van het element en de restauratieklasse. In de biologie kun je nooit met 100% zekerheid iets zeggen. Voor sommige klasse-III- en IV-restauraties gebruik ik twee kleuren. Bij andere geef ik de voorkeur aan één à drie kleuren voor een beter resultaat. Voor klasse-V-restauraties kies ik misschien maar één dentinekleur.

Het geheim is om niet alleen de strikte regels en richtlijnen van het opbouwen in lagen te volgen. Het gaat meer om het plezier in het werken en experimenteren met het materiaal. Op die manier doe je steeds meer ervaring op en ben je op termijn in staat om je eigen stijl bij het maken van restauraties te ontwikkelen en te verbeteren. Zoals ik al zei kies ik soms drie, vier of voor klasse-I-restauraties zelfs vijf kleuren. Theoretisch gezien is dat niet nodig. Maar bij sommige casussen kies ik toch voor die methode, omdat ik het leuk vind om de allerbeste oplossing te vinden.

V: Kan een bonding ervoor zorgen dat de composietlagen zich gemakkelijker verspreiden?

A: Goede verspreiding van een composiet is een absolute voorwaarde. Bij gebruik van verschillende dentinekleuren in combinatie met glazuurkleuren, vooral als dat glazuurkleuren zijn die niet gebaseerd zijn op de VITA-kleurenschaal, moet de laagdikte van het materiaal zeer goed te controleren zijn. Ik vind Mosaic hiervoor persoonlijk heel geschikt, omdat het heel gemakkelijk te hanteren is. Voor nog meer gemak kan de composiet eerst worden bevochtigd, zodat hij zich nog gemakkelijker en gladder laat verspreiden. Veel tandheelkundige professionals gebruiken in dat geval bondingmiddelen. Maar dit is helaas vaak een van de belangrijkste redenen waarom composieten falen.

Door het etsen verdwijnen er namelijk mineralen uit het dentine, waardoor alleen een structuur van hydroxyapatiet en vrije collageenvezels overblijft. De collageenvezels zijn alleen in een vochtige omgeving van nut, anders vallen ze in elkaar.

Voor een goede hechting aan dentine moet het bondingmateriaal HEMA bevatten. HEMA staat voor hydrofiel methacrylaat. Als je echter een hydrofiel materiaal aanbrengt als laatste laag van de composietrestauratie, hecht dat zich aan het composietoppervlak en verandert van kleur zodra iemand voedsel of dranken, zoals koffie of thee, tot zich neemt.

Het bondingmateriaal verspreidt zich ook door de bevochtigde collageenvezels, omdat het oplosmiddelen bevat. Oplosmiddelen zijn vaak op alcoholbasis. Spatels en instrumenten worden vaak met alcohol gereinigd om de restanten composietmateriaal op te lossen. Het aanbrengen van een bondingmiddel op de laatste laag composiet zorgt er dus voor dat de composiet oplost en de laatste laag letterlijk kapotgaat.

Ik raad daarom aan om alleen producten te gebruiken die speciaal zijn ontwikkeld voor het bevochtigen van composiet. Deze producten bevatten geen HEMA en geen alcohol. Ik ben zelf erg tevreden over het product Composite Wetting Resin. Hiermee hebben gebruikers de volledige controle over het composietmateriaal en daarmee ook over de laagdikte.

Om deze redenen is het dus ook belangrijk om instrumenten voor het aanbrengen van composietlagen eerst goed te reinigen, zodat er geen bondingmateriaal meer op zit.

V: Kan Mosaic ook zonder ets- of bondingbehandeling worden gebruikt?

A: Nee, Mosaic wordt toegepast volgens het gebruikelijke behandelprotocol, dus inclusief alle ets- en bondingstappen. Verder zijn er drie zaken waarmee bij directe of indirecte restauraties rekening moet worden gehouden om betrouwbare restauraties met een lange levensduur te kunnen maken. Ten eerste moet de occlusie in balans zijn. Ten tweede moet de juiste bondingprocedure zijn gebruikt en ten derde is de juiste lichtuitharding heel belangrijk. Lichtuitharding betekent niet alleen het indrukken van een knop en het uitharden van het materiaal. Het betekent dat de composietrestauratie helemaal is uitgehard en niet alleen aan het oppervlak.

V: Hoe vaak moet een composiet worden gepolijst?

A: Meestal moet er ieder jaar of om het jaar worden gepolijst. De frequentie hangt echter sterk af van de gebruikte composiet, de kwaliteit van de uitharding en de mondhygiëne van de patiënt. Uit ervaring blijkt dat Mosaic langer zijn glans behoudt en dat er dus minder vaak hoeft te worden gepolijst.

V: Wat kan de reden zijn dat een klasse-IV-restauratie uit elkaar valt?

A: Voor het uit elkaar vallen van een klasse-IV-restauratie zijn drie hoofdredenen aan te wijzen. De eerste is een occlusie die uit balans is waardoor de composiet te sterk wordt belast. Het is belangrijk om de bewegingen van de kaak goed te geleiden en ervoor te zorgen dat dit niet gebeurt door de restauratie. De tweede reden kan een verkeerde bondingprocedure zijn en de derde reden kan te maken hebben met een onjuiste lichtuitharding. In mijn ogen moeten tandartsen deze drie factoren en technieken goed in de gaten houden, in plaats van de schuld op het voortijdig falen van het composietmateriaal te schuiven.

V: Heeft het vermogen van de toegepaste uitharding invloed op de composiet?

A: Ja. De toevoer van een bepaalde hoeveelheid energie is cruciaal voor een goede uitharding van de composiet. De uithardingsduur hangt af van de hoeveelheid licht van de polymerisatielamp. Er is in totaal 16 joule aan lichtvermogen nodig.

Uitharden met een polymerisatielamp met een vermogen van 1.000 mW/cm² bijvoorbeeld duurt in totaal 16 sec. Hoe lager het vermogen van de lamp, hoe langer de restauratie uitgehard zal moeten worden. Ook de afstand tussen de lichtbron en de composiet, de kleur van het licht en de collimatie zijn belangrijk. Ik vind lichtuitharding een heel belangrijk onderwerp waarin iedere tandarts zich meer zou moeten verdiepen.

Lees hier meer over Mosaic.