Door Dr. Rafael Beolchi

Een overgevoelig gebit is een van de meest voorkomende klachten bij tandartspatiënten. Het is meestal geassocieerd met blootliggende dentinetubuli en/of kwetsbaar glazuur.1, 2 Het belangrijkste pijnmechanisme zijn vloeistofbewegingen in de dentinetubuli, wat zorgt voor stimulatie van de zenuwvezels in de pulpa. Maar let op: blootliggende dentine betekent niet altijd dat er ook dentinetubuli blootliggen. Er kan ook sprake zijn van secundaire dentine.

Ook de consumptie van zure levensmiddelen en dranken (zoals frisdrank en fruit) kan de kans op overgevoeligheid vergroten. Daarnaast kunnen boulimia en zure refluxen de erosie van glazuur versterken of er op zijn minst aan bijdragen. Tandartsen moeten hier altijd op bedacht zijn om de juiste diagnose te kunnen stellen.

Bij bleekbehandelingen kan er soms sprake zijn van een tijdelijke, lichte overgevoeligheid. Dat is normaal. In de meeste gevallen is de overgevoeligheid van milde en voorbijgaande aard.3

Belangrijk: deze tijdelijke overgevoeligheid heeft meestal geen permanente gevolgen. Zoals gezegd kan overgevoeligheid worden veroorzaakt door blootliggende dentinetubuli (meestal in gebieden met gingivarecessie). Ook slecht passende of oudere restauraties, gebieden met niet-carieuze laesies of niet-ontdekte cariës, vooral in het approximale gebied, kunnen zorgen voor gevoelige tanden en kiezen.

Uit een vergelijkend (systematisch) literatuuronderzoek naar bleekbehandelingen met carbamideperoxide of waterstofperoxide (voor thuisbehandeling) in lepels kwam naar voren dat beide stoffen vergelijkbare niveaus van overgevoeligheid van het gebit en irritatie van de gingiva vertoonden.4

In de literatuur is ook beschreven dat maximaal twee derde van de gebruikers in het begin van een bleekbehandeling last kan hebben van voorbijgaande lichte tot matige overgevoeligheid van het gebit.5 Dit is dan ook een normaal verschijnsel.

Het is belangrijk om te weten dat dit soort overgevoeligheid te behandelen is en zelfs moet worden behandeld. De mondzorgprofessional heeft verschillende manieren om dit te doen, van sealers en diodelasers tot gels met kaliumnitraat en fluoridebehandelingen.

Chemische zenuwmiddelen zoals kaliumnitraat zijn een gemakkelijke, snelle en betaalbare methode en in de meeste gevallen de behandeling van eerste keus. Ultradent Products biedt hiervoor UltraEZ™ aan, een gel die in de op maat gemaakte lepels van de patiënt kan worden gedaan, maar ook beschikbaar is in voorgevulde lepels. Het voordeel van kaliumnitraat is ook dat het sneller werkt dan andere methodes.

Een andere desensitisatiemethode is het gebruik van fluoridelakken, zoals Enamelast™. De werking van deze methode is anders dan bij kaliumnitraat: bij fluoride is de verwachting dat het tijdelijk de toegang tot de blootliggende dentinetubuli blokkeert.

Zoals eerder genoemd is ook het gebruik van diodelasers een optie. Deze kunnen worden gebruikt om het pulpaweefsel te behandelen door middel van fotobiomodulatie, ook wel PBM genoemd.

Hieronder vindt u een handig stappenplan voor de behandeling van patiënten met gevoelige dentine:

 

Behandeling van overgevoeligheid voorafgaand aan de bleekbehandeling

1) De patiënt heeft eerder last gehad van gevoelige tanden en kiezen of reageert gevoelig op aanraking of een luchtstroom.

2) Adviseer om twee weken voor de bleekbehandeling een afspraak in te plannen voor controle op cariës. Maak individuele lepels, indien nodig.

3) Voor en tijdens de bleekbehandeling poetst de patiënt met de tandpasta Opalescence Whitening Toothpaste Sensitivity Relief.

4) Behandel het gebit met Enamelast-fluoridelak. De volgende dag kan worden begonnen met de bleekbehandeling.

5) Controleer de lepels op hun pasvorm, irritatie van de gingiva en gemakkelijk uitnemen.

6) Laat de patiënt beginnen met een bleekgel in een lage concentratie.

7) Laat de patiënt de lepel met UltraEZ-desensitisatiegel 15-60 minuten dragen.

 

Tijdens de bleekbehandeling

1) Geef waar mogelijk een bleekproduct in een lagere concentratie.

2) Laat de patiënt een korte draagduur aanhouden.

3) Laat de patiënt tijdens de bleekbehandeling een dag of meer overslaan.

4) Laat de patiënt poetsen met de tandpasta Opalescence Whitening Toothpaste Sensitivity Relief.

5) Laat de patiënt voor en/of na de bleekbehandeling 15-60 minuten de UltraEZ-desensitisatiegel dragen.

6) Pas bij irritatie van de gingiva de techniek voor het vullen en inbrengen van de lepel aan. Indien nodig kan de patiënt vrij verkrijgbare pijnstillers gebruiken.

7) Stop met de bleekbehandeling als de patiënt de overgevoeligheid tijdens de behandeling niet aankan.

 

Er is aangetoond dat het gebruik van de UltraEZ-desensitisatiegel gedurende 30 minuten voorafgaand aan de bleekbehandeling helpt om overgevoeligheid van het gebit te verminderen.6 Vergeleken met een placebo kan het gebruik van een actief desensitisatiemiddel met 3% kaliumnitraat en 0,11% fluoride gedurende 30 minuten voorafgaand aan de bleekbehandeling helpen om overgevoeligheid van het gebit te verminderen in een populatie met een risico op overgevoeligheid van het gebit.

Uit onderzoek blijkt dat desensitisatiemiddelen een effectieve methode zijn om de gevoeligheid van dentine te verminderen. Een statistisch significante reductie van pijnwaarneming werd waargenomen bij patiënten met gevoelige dentine die een kortetermijnbehandeling met UltraEZ ondergingen, in vergelijking met de placebogroep.7

 

Literatuur

1. SoaresPV, Grippo JO. Lesões cervicais não cariosas e hipersensibilidade dentinária cervical: etiologia, diagnóstico e tratamento.1a.ed. SãoPaulo: Quintessence; 2017.

2. SoaresPV, Machado A C and cols., Hipersensibilidade Dentinária: Guia Clínico. Ed. Santos Pub, IK Publishing, SãoPaulo, 2019.

3. Eachempati P, Kumbargere Nagraj S, Kiran Kumar Krishanappa S, Gupta P, Yaylali IE. Home-based chemically-induced whitening (bleaching) of teeth in adults. Cochrane Database Syst Rev 2018;12(12):Cd006202.

4. Luque-Martinez I, Reis A, Schroeder M, et al. Comparison of efficacy of tray-delivered carbamide and hydrogen peroxide for at-home bleaching: A systematic review and meta-analysis. Clin Oral Investig 2016;20(7):1419-33.

5. Hasson H, Ismail AI, Neiva G. Home-based chemically-induced whitening of teeth in adults. Cochrane Database Syst Rev 2006(4):CD006202.

6. Leonard RH Jr, Smith LR, Garland GE, Caplan DJ. Desensitizing agent efficacy during whitening in an at- risk population. J Esthet Restor Dent. 2004;16(1):49- 56.

7. Ozen T, Orhan K, Avsever H, Tunca YM, Ulker AE, Akyol M. Dentin hypersensitivity: a randomized clinical comparison of three different agents in a short-term treatment period. Oper Dent. 2009;34(4):392-398.