Daniel Lewis en ShaLyse Walker in gesprek met dr. Paula Palo
We zijn al jaren op de hoogte van de schadelijke effecten die traditionele sigaretten en roken hebben op de mondgezondheid, de gezondheid van het gebit en de systemische gezondheid. Ze brengen niet alleen het risico van verslaving met zich mee, maar ook een verhoogde kans op verschillende vormen van mondkanker, zoals tong-, mond- en keelkanker en door roken veroorzaakte longkanker. Volgens de U.S. Centers for Disease Control, een gezondheidsinstantie in de VS, zorgt roken in het algemeen voor een verhoging van het risico op kanker in bijna alle delen van het lichaam, waaronder de lever, maag, baarmoederhals, blaas en darmen. Bovendien kan 30% van de sterfgevallen door kanker wereldwijd rechtstreeks aan roken worden toegeschreven.
Maar zijn rokers met de zogenaamde ‘veiligere alternatieven’ in de vorm van vapes of e-sigaretten echt beter beschermd tegen negatieve gevolgen voor hun gezondheid dan bij traditionele sigaretten, en zo ja, hoeveel veiliger zijn deze alternatieven dan? Is het niet beter om helemaal te stoppen?
We spraken met dr. Paula Palo, tandarts en parodontoloog, over de voordelen op lange en korte termijn van het overstappen op e-sigaretten, maar ook over de risico’s, vooral als het gaat om de mondgezondheid.
Wat zijn de effecten van vapen op het gebit op de korte termijn?
Ondanks dat ze als veiliger alternatief op de markt worden gebracht, vertelt dr. Paula Palo dat “e-sigaretten een aantal giftige stoffen produceren die we ook bij gewone sigaretten aantreffen”. Ze voegt eraan toe: “Bij e-sigaretten wordt een aerosol gemaakt van een vloeistof die nicotine, propyleenglycol en glycerol bevat [naast de vaak toegevoegde smaakstoffen]. Deze aerosol wordt vervolgens geïnhaleerd door de gebruiker, waardoor de mond en het orale microbioom worden blootgesteld [aan de schadelijke effecten].”
Daarnaast, zegt dr. Palo, “hebben onderzoekers aan de Amerikaanse Tufts University vastgesteld1 dat deze bestanddelen vaak ook nog zijn gezoet om de ervaring van het vapen te verbeteren, waardoor de tanden en kiezen bedekt raken met een suikerachtige, kleverige laag die de groei van bacteriën bevordert.”
De auteur van het onderzoek aan Tufts University, dr. Irusa,1 vergeleek vapen met “naar bed gaan na het zuigen op een lolly.”
En hoewel onderzoeken naar de mogelijke risico’s van vapen schaars zijn en de gegevens beperkt, tonen sommige onderzoeken mogelijke verbanden aan met het vaker voorkomen van cariës en gingivale aandoeningen.
Dr. Palo zegt daarover: “Tal van casusverslagen2,3 tonen de aanwezigheid aan van laesies van de orale mucosa, de tong of ulceratieve laesies bij patiënten die e-sigaretten gebruiken. [Daarnaast] zijn verschillende gevallen van maxillofaciaal trauma, waaronder intraorale brandwonden en alveolaire fracturen, eenvoudig toe te schrijven aan explosies door falen van e-sigaretten. Hoewel deze traumatische verwondingen opmerkelijk zijn, zijn dergelijke explosies waarschijnlijk te voorkomen met kwaliteitsnormen voor productie.”
Enkele andere onderzoeken4, die niet expliciet waren opgezet om de mondgezondheid te beoordelen, toonden aan dat een droge mond en irritatie van de keel veelvoorkomende symptomen zijn bij gebruikers van vapes. En dat zijn nu juist twee factoren die bijdragen aan een verhoogd risico op cariës. Dr. Palo vervolgt: “In een systematisch literatuuronderzoek naar elf onderzoeken4,5 waarbij e-sigaretten werden beoordeeld als mogelijke hulpmiddelen om te stoppen met roken, was hoesten of irritatie aan de mond-/keelholte de meest gerapporteerde groep bijwerkingen die voorkwam bij 39% van de deelnemers. Deze bevinding komt overeen met die van een Amerikaanse nationale telefonische enquête waarin hoesten (40%) en een droge of geïrriteerde mond of keel (31%) de meest voorkomende van de zes geregistreerde symptomen was bij volwassen gebruikers van e-sigaretten.”
In de VS meldden kinderen onder de 18 jaar ook meer gebitsproblemen, zowel de gebruikers van gewone sigaretten als van e-sigaretten, vergeleken met niet-rokers. Uit hetzelfde onderzoek bleek dat volwassen, dagelijkse gebruikers van vapes met nicotine een grotere kans liepen op extractie van een gebitselement vanwege een gingivale aandoening of cariës dan gebruikers van vapes zonder nicotine. In Zuid-Korea is het risico op parodontale aandoeningen bij gebruikers van e-sigaretten en gewone sigaretten ongeveer twee keer zo hoog als bij niet-gebruikers.
Dr. Palo voegt hieraan toe: “In verschillende onderzoeken6-11 werd [ook] de invloed van vapen op parodontale parameters geanalyseerd en werd er een verhoogde plaque-index en een groter verlies van de botrand vastgesteld in vergelijking met niet-rokers.”
Gebruikers moeten dus voorzichtig zijn en er niet automatisch vanuit gaan dat ze minder gezondheidsrisico’s lopen als ze overstappen van gewone sigaretten naar vapen. Naast de vele metalen in de aerosol, de kans op verwondingen door explosies en het risico op kanker, wordt vapen in de VS in verband gebracht met talrijke gevallen van ernstige longziekten.
Wat zijn de effecten van vapen op de lange termijn?
Er zijn nog niet genoeg langetermijnonderzoeken beschikbaar om de risico’s nauwkeurig in te schatten, vooral omdat de veronderstelde risico’s chronische aandoeningen zijn die zich op de lange termijn ontwikkelen, terwijl het gebruik van e-sigaretten pas de afgelopen vijf tot tien jaar aan populariteit heeft gewonnen. Daarnaast zijn veel volwassen gebruikers van e-sigaretten en nicotinevapes voormalige rokers van gewone sigaretten, waardoor het moeilijk is om de negatieve gezondheidseffecten van gewoon roken te onderscheiden van die van vapes.
Dr. Palo vertelt echter dat “de systemische gezondheidseffecten van e-sigaretten nog steeds worden onderzocht en onderwerp zijn van discussie. Er wordt algemeen aangenomen dat er bij e-sigaretten minder giftige stoffen vrijkomen dan bij het roken van tabak, hoewel er bij verschillende (systematische literatuur)onderzoeken is vastgesteld dat er op de lange termijn mogelijk wel schadelijke effecten zijn voor hart en bloedvaten en de luchtwegen.” Ze voegt eraan toe: “Er is in het vooral bezorgdheid geuit over de mogelijke schadelijkheid [van e-sigaretten] voor de nog in ontwikkeling zijnde hersenen van adolescenten. Hier is volgens het hoofd van de Amerikaanse gezondheidsdienst meer onderzoek naar nodig.”
Er is echter duidelijk bewijs voor de schadelijke effecten op de lange termijn van nicotinegebruik en -verslaving, vooral bij jongeren. Bij tieners kan chronisch nicotinegebruik de ontwikkeling van de hersenen veranderen, wat later kan leiden tot cognitieve problemen en gedragsproblemen. Zelfs vapen zonder nicotine stelt de gebruiker bloot aan chemische stoffen die vrijkomen bij het verhittingsproces van het apparaat, zoals aluminium, koper en lood. Buiten de Verenigde Staten hebben veel landen ook geen regelgeving voor de veilige productie van e-sigaretten waardoor het in die delen van de wereld nog gevaarlijker wordt voor gebruikers.
Steeds meer een gewoonte
Nog zorgwekkender dan de vrijwel onbekende langetermijngevolgen van vapen is dat het gebruik ervan, vooral onder jongeren, wel steeds verder toeneemt. Uit een onderzoek12 van de Canadian Tobacco, Alcohol and Drugs Survey, een Canadees onderzoek naar het gebruik van genotmiddelen, bleek dat 23% van de middelbare scholieren minstens één keer een vape heeft geprobeerd. Hiervan had 10% het in de voorgaande 30 dagen gebruikt. Ook meldde 53% van de scholieren in het onderzoek dat het ‘vrij gemakkelijk’ of ‘heel gemakkelijk’ zou zijn om een vape te krijgen als ze er een zouden willen.
Wat we al weten
Al zijn de officiële langetermijneffecten nog niet bekend, er zijn voor de korte termijn wel aanwijzingen dat het gebruik van e-sigaretten een negatieve invloed heeft op de mondgezondheid. Hoewel ze minder schadelijk lijken dan gewone sigaretten, is vapen zeker geen wondermiddel zonder risico’s en zonder gevolgen voor de gezondheid. Het belangrijkste: mondgezondheid is systemische gezondheid en een goede gezondheid begint in de mond. Wilt u meer informatie over hoe u uw mondhygiëne in topvorm houdt, een glimlach krijgt waar u trots op bent en vlekken kunt laten bleken die zijn veroorzaakt door jarenlang nicotine- en/of tabaksgebruik, klik hier.
Literatuurverwijzingen
1. Irusa KF, Finkelman M, Magnuson B, Donovan T, Eisen SE. A coparison of caries risk between patients who use vapes or electronic cigarettes and those who do not: A cross-sectional study. J Am Dent Assoc. 2022;153(12):1179-1183. Doi:10.1016/j.adaj.2022.09.013
2. Holliday R, Chaffee BW, Jakubovics NS, Kist R, Preshaw PM. Electronic Cigarettes and Oral Health. J Dent Res. 2021;100(9):906-913. doi:10.1177/00220345211002116
3. Yang I, Sandeep S, Rodriguez J. The oral health impact of eletcronic cigarette use: a systematic review [published correction appears in Crit Rev Toxicol. 2020 Feb;50(2):188. doi:10.1080/10408444.2020.1713726
4. Liu X, Lu W, Liao S, et al. Efficiency and adverse events of electronic cigarettes: A systematic review and meta-analysis (PRISMA-compliant article). Medicine (Baltimore). 2018;97(19):e0324. Doi:10.1097/MD.0000000000010324
5. King JL, Reboussin BA, Wiseman KD, et al. Adverse symptoms users attribute to e-cigarettes: Results from a national survey of US adults. Drug Alcohol Depend. 2019;196:9-13 doi:10.1016/jdrugalcdep.2018.11.030
6. ArRejaie AS, Al-Aali KA, Alrabiah M, et al. Proinflammatory cytokine levels and peri-implant parameters among cigarettes smokers, individuals vaping electronic cigarettes, and non-smokers. J Periodontol. 2019;90(4):367-374. Doi:10.1002/JPER.18-0045
7. Javed F, Abduljabbar T, Vohra F, Malmstrom H, Rahman I, Romanos GE. Comparison of Periodontal Parameters and Self-Perceived Oral Symptoms Among Cigarettes Smokers, Individuals Vaping Electronic Cigarettes, and Never-Smokers. J Periodontol. 2017;88(10):1059-1065. doi:10.1902/jop.2017.170197
8. Mokeem SA, Alasqah MN, Michelogiannakis D, Al-Kheraif AA, Romanos GE, Javed F. Clinical and radiografic periodontal status and whole salivary cotinine, IL-1b and IL-6 levels in cigarette-and waterpipe-smokers and E-cig users. Environ Toxicol Pharmacol. 2018;61:38-43. doi:10.1016/j.etap.2018.05.016
9. BinShabaib M, ALHarthi SS, Akram Z, et al. Clinical periodontal status and gingival crevicular fluid cytokine profile among cigarette-smokers, electronic-cigarette users and never-smokers. Arch Oral Biol. 2019;102:212-217. doi:10.1016/j.archoralbio.2019.05.001
10. ALHArthi SS, BinShabaib M, Akram Z, Rahman I, Romanos GE, Javed F. Impact of cigarette smoking and vaping on the outcome of full-mouth ultrasonic scaloing among patients with gingival inflammation: a prospective study. Clin Oral Investig. 2019;23(6):2751-2758. doi:10.1007/s00784-018-2725-2
11. Ghazali AF, Ismail AF, Faisal GG, Halil MHM, Daud A. Oral Health of Smokers and E-Cigarette Users ACase-Control Study. Journal of International Dental and Medical Research. 2018;11(2):428-432.
12. CSTADS was developed to provide timely, reliable and continual monitoring of tobacco, alcohol and drug use in school-aged youth. CSTADS provides essential input to the development of policies and programs. The next survey is expected to be carried out during the 2023-24